Godfried Wendelen
Godfried Wendelen, één van de grote namen in de Herkse geschiedenis, werd in 1580 geboren op de Poelput ( Doelstraat). Rond 1591 koopt Niclaes Wendelen (de vader van Godfried) het huis nr. 65 in de huidige Ridderstraat. Burgemeester Jan Pelsers noteert later dat er op 30 september 1669 een grote brand in deze straat uitbrak. De brand ontstond op nr 64 aan de Heelsteenpoort (huidige Sint-Truidense Poort) en ongeveer alle huizen tot aan de kerk brandden af. Als eigenaars voor het huis nr. 65 noteerde hij in chronologische volgorde: (huis nummer) 65: Niclaes Wendelen daer na Cornelis Wendelen (de broer van Godfried), daer na Jan Iven in naem sijder huijsvrou daarna gebrant 1669 en weder getummert...
De nummering van de huizen begint aan genoemde poort met het nr.63: paenhujisch. De familie Wendelen woonde dus 3 huizen verwijderd van deze poort. Het huis met de "Trapjes op" wordt Wendelenhuis genoemd maar is eigenlijk een schatting van de plaats. Zowiezo is het gebouw dat er nu staat van na 1669 en van na Godfried Wendelen die in Gent stierf in 1667. De ijzerzandstenen kelders onder het huis kunnen wel deel uitmaken van de oorspronkelijke bouw.
Godfried Wendelen bracht zijn jeugdjaren door in Herk-de-Stad. Hij studeerde kunstgeschiedenis en wetenschappen in Leuven en kerkelijk recht in Orange. Wendelen was vooral sterrenkundige en deed waarnemingen, opmetingen en berekeningen van de omloop der planeten. Hij schreef Latijnse verzen toen hij dertien jaar was en publiceerde in totaal vijftien hoogwetenschappelijke werken in het Latijn. Wendelen wordt genoemd als één van de grondleggers van de moderne sterrenkunde. Hij zwierf jarenlang door Europa en stond in correspondentie met de grootste geleerden van zijn tijd: Constantijn Huygens, Descartes, e.a. Zij noemden hem de grootste onder hen, hij die alle wetenschap bevatte. Godfried Wendelen richtte de eerste Franse sterrenwacht op. Te zijner ere werd een walvlakte op de maankaart naar hem genoemd. Newton citeerde hem in zijn ‘Principia’. In 1612 keerde Wendelen, na een verblijf van ongeveer tien jaar in de Provence, naar Herk terug om directeur van de Latijnse school te worden. In 1620 werd hij op veertigjarige leeftijd priester gewijd en aangesteld als pastoor in Geetbets en later in Herk-de-Stad. Tijdens zijn laatste levensjaren was hij Kerkelijk rechter aan de kathedraal van Doornik. Hij stierf in 1667 in Gent. Naar aanleiding van de 400ste verjaardag van zijn geboorte werd in het park Olmenhof-Harlaz het Wendelenmonument geplaatst.
Bron: Historisch en etymologisch onderzoek naar de straat- en plaatsnamen van Herk-de-Stad. Deel 1: De Kerkdorpen Herk en Schakkebroek, een uitgave van de Geschiedkundige Kring Groot-Herk, december 2020.
Bibliografie Godfried Wendelen
Publicatie Govaert Wendelenstichting 1980
- A. Welkenhuysen - J. Ector, 'De levensloop van polyhistor Govaart Wendelen’
Deel I: 1580-1633
Deel II: 1633-1650, pastoor in Herk
Deel III: 1650-1667, in Doornik en Gent.
in: Limburg. Het Oude Land van Loon 97, 2018, nr. 1, p. 35_50.
97, 2018, nr. 2, p. 103-114.
97, 2018, nr. 3, p. 253-260.