Grafmonument Damry-Ponet
Als je in Donk naar de ingang van de kerk stapt, zie je links een groot kruis op een ruïneachtig, bakstenen heuveltje. Het is een grafkelder en het grootste graf op het kerkhof. Op het kruis staat de naam Damry-Ponet.
Maar wie is deze familie eigenlijk?
Bij het opzoeken van de stamboom Ponet wordt de naam gevonden van Marie Leonie Ponet (°Donk 1859-+Donk 1916). Leonie vertrekt op veertienjarige leeftijd op 23 maart 1874 naar Hasselt. Een jaar later, op 14 juli 1875, trekt het gezin Ponet-Nyns naar Luik. Het is niet duidelijk waarom het gezin naar Luik verhuisde en wat vader Francis Ponet voor de kost deed. Verder onderzoek maakt duidelijk dat Francis Ponet geboren werd op 26 februari 1829 in Halen en overleed op 12 juli 1901 in Luik. Vier dagen later werd hij op het kerkhof van Donk begraven. Op het gedachtenisprentje van Louise Ponet, één van de dochters die in 1911 overlijdt, staan nog vijf zussen en twee broers van Leonie vermeld.
Albert Damry
Marie Leonie Ponet trouwt op 27-jarige leeftijd op 9 oktober 1886 met Luikenaar Jean
Charles Albert Damry (32). Jean Charles Albert Damry (°Luik 1854-+Luik 1910) is de zoon van Walthère Damry (°1833-+?) en van Laure Joséphine Elodie (°1826-+?). Zijn levensloop is een verhaal apart. Hij was meer dan vijftig jaar lang fotograaf. Eerst in Luik en daarna in Brussel en dan in Frankrijk. Albert treedt in de voetsporen van zijn vader en is van 1873 tot 1882 fotograaf in de ouderlijke woning in Luik. Albert promoveert tot doctor in de wetenschappen. Hij ziet dit niet als een academisch eindpunt maar juist als de start voor verder wetenschappelijk onderzoek binnen de fotografische en fotomechanische procedés.
Experimenteren
Rond 1877 is het gebruik van collodiumnegatieven erg populair. Dit procedé moest tijdens handelingen als gieten, sensibiliseren, belichten, ontwikkelen, fixeren en spoelen in meer of mindere mate vochtig blijven. Dat gold ook voor de van de collodiumplaat afgeleide procedés als de ambrotype, ferrotype en latere ‘droge’ collodiumvariante. Het is over deze laatste variante dat Damry onderzoek deed. Bij deze droge collodiumvariante experimenteerde hij met allerlei ingrediënten zoals suiker, honing, bier en gemalen koffie om het collodium open te houden. Deze droge varianten werden daarom ook in de volksmond en met een knipoog culinaire procedés genoemd. Hij raakt bijzonder geïnteresseerd in de houdbaarheid van deze droge collodiumprocedés.
Zijn interesse voor houdbaarheid bleef overeind bij de komst van de vele Carte-de Visites kabinetfoto’s en stereokaarten die in de tweede helft van de negentiende eeuw zijn gemaakt. Hij gebruikt in zijn atelier naast kooldruk de methode van albumine die met een Burnisher zijn geglansd. Bij deze bewerking wordt een glansmiddel gebruikt dat ook dienst doet als smeermiddel bij de doorvoer. Door het smeermiddel wordt de weerstand lager en moet men met minder kracht aan de slinger draaien. Hierdoor kunnen de CdV’s met plakmiddel sneller doorgevoerd worden waardoor de glans egaler wordt en er ook minder kans is op scheuren.
Hij deed daarna met de originelen in zijn hand onderzoek naar de talrijk opkomende nieuwe procedés als zilverprints. Een origineel toont immers essentiële informatie (het formaat, de drager met achterzijde, de dikte) maar vooral eigenschappen zoals het soort oppervlak,glans, glansverschillen, zwarting, subtiele verschillen in kleur en de toonweergave. Het waren allemaal elementen die Damry onderzocht en waarover hij publiceerde.
Fotopionier
Een pionier was Damry ook op het terrein van ‘long-distance photography’. Omstreeks 1887 experimenteerde hij met objectieven (lenzen) met verschillende randpuntafstanden om ver afgelegen onderwerpen dichterbij te kunnen bekijken en te fotograferen. De
onderwerpen waren ruim: van natuuropnamen tot observaties in de ruimte over creatieve experimenten met vormen en volumes. Damry was een fotopionier die veel wist over fotografische materialen in zijn tijd. Hij stond open voor vernieuwing en combineerde zijn
wetenschappelijk onderzoek met de praktijk zelf van het métier van de fotografie zodat hij de erkenning kreeg als maître-photographe. Hij was dan ook medeoprichter van de beroepsvereniging van fotografen en secretaris van de Luikse afdeling.
Vier kinderen
Marie Leonie Ponet en Jean Charles Albert Damry kregen vier kinderen: Léon Louis Lambert (°Luik 1887 - +Antwerpen 13/03/1889), Leo Lambertus die in 1899 op het kerkhof van Donk werd begraven, Charles (luitenant) en Maurice Hubert (°Leuven 1891-+?). In de telling van 1911-1920 vinden we Maurice Hubert Damry, ongehuwd en zonder beroep, terug in de Pastoriedreef 97 in de Waterkant in Donk. Hij kwam in 1911 van Anderlecht naar Donk. Twee jaar later verhuisde hij terug naar Anderlecht. Moeder Ponet komt tijdelijk terug naar “Waterkant” in Donk en overlijdt er op 5 oktober 1916.
Haar man blijkt op dat moment keurder van maten en gewichten te zijn, in Anderlecht te wonen en waarschijnlijk nog in leven te zijn. Hij wordt niet vermeld als fotograaf. In “Het Nieuws der Week” van 26 juni 1920 stond nog een artikel over zoon Charles Damry:
In den namiddag komt de 1e luitenant Damry Charles, de grafstede zijner moeder zaliger een bezoek brengen. De moedige jongen heeft 3 jaar en half in Duitsche gevangenschap doorgebracht. Hij poogde driemaal te ontvluchten en lukte er eindelijk in de Hollandsche grens te overschreiden. Vandaar trok hij naar Engeland, kwam verder in Frankrijk vervoegde het leger. Nu trekt hij terug naar het Duitsche Rijnland, niet meer als gevangene, maar als bevelhebber.
Kerkhof Donk
Meer informatie werd er over de familie Damry-Ponet niet gevonden. Onder het grote kruis op het kerkhof van Donk ligt in elk geval Marie Leonie Ponet begraven. Wie er nog in de grafkelder ligt, daar hebben we het raden naar. Wel staat het vast dat het graf destijds een indruk van welstand uitstraalde.
Het overlijdensbericht van moeder Ponet, gevonden in de gemeentelijke archieven
Sterfte van Marie Leonie Ponet.
Het jaar duizend negen honderd zestien, den zesden dag der maand October om negen uren voormiddag, voor ons : Jacobus Leenaers, Burgemeester Ambtenaar van den Burgerlijken Stand der gemeente Donck, Arron; dissement Hasselt, provincie Limburg, zijn verschenen :
Isidore Didon, landbouwer, oud vijftig jaren en Leo Strauven, landbouwer, oud twee en vijftig jaren, beiden woonachtig in deze gemeente en beiden neef der overledene, dewelke ons hebben verklaard dat op gisteren om elf uren ‘s avonds overleden is in hare woning staand- de in deze gemeente Sectie Waterkant : Marie Leonie Ponet, zonder beroep, woonachtig te Ander; lecht rue Otlet nummer acht, tijdelijk verblijvende te Donck, geboren in deze gemeente den dertigsten november achttien honderd negen en vijftig, dochter van Francis Ponet en van Angeline Nyns beiden overleden te Luik, echtgenoote van Jean Charles Albert Damry, keurder van maten en gewichten, woonachtig te Anderlecht. Waarvan akt opgemaakt ten gemeentehuize van Donck, dewelke de déklaran- ten met ons na voorlezing hebben geteekend.
L Strauven J. Didon J Leenaerts
Door Jos Leemans met medewerking van André Smeets, Prof. Em. Dr. Johan Swinnen, Patrick Boucneau en Luc Prinsen.