De Linde

Van oudsher wordt de linde beschouwd als een heilige boom, een goede boom, die huizen, bronnen en kerken beschermt. In de Middeleeuwen fungeerde de linde als zetel voor de lokale rechtbank, in de volksmond 't gericht genoemd en ook gekend als de vierschaar. De vierschaar dankte haar naam aan de vier touwen waartussen recht gesproken werd: binnen de omtrek van de vier touwen werden vier banken in een vierkant opgesteld. Hierop gezeten spraken de schout en de schepenen recht over de beklaagde, die zich centraal in het vierkant bevond. Ondanks het feit dat Berbroek eigenlijk een onooglijk klein dorp was, was 't gericht van Berbroek toch bevoegd om zich uit te spreken over zware misdrijven, de zogenaamde halsmisdaden. Die werden vaak bestraft met lichaamsstraffen en soms zelfs met de doodstraf. Schuldig bevonden en ter dood veroordeelde misdadigers werden ter plaatse opgehangen aan de galg. Die stond enkele meters van de linde, vlak naast de Galgensteeg, die van het kasteel Gasterbos naar de kerk van Berbroek leidde. De oude linde, die toen toch al verschillende eeuwen dienst gedaan had, is in de jaren '70 omgewaaid tijdens een zware storm. Volgens de overlevering zou er op de oude boom een nieuwe scheut gegroeid zijn, en deze scheut zou als rechtstreekse afstammeling van de oude boom uitgegroeid zijn tot de huidige linde naast het kapelletje. De werkelijkheid is allicht anders, maar kleinschalige pogingen om de waarheid te achterhalen, stootten op een floers van geheimzinnigheid en straffe verhalen. Zo zouden er in de geschiedenis van de oude linde verschillende ter dood veroordeelde misdadigers aan de galg opgehangen zijn, waaronder naar het schijnt één onschuldig veroordeelde. Ter nagedachtenis van deze laatste werd er volgens de overlevering een klein Mariakapelletje tegen de stam van de oude boom gehangen. Een andere bron vertelt dan weer dat het Mariakapelletje door de vrouw van de molenaar in de oude linde gehangen werd. Beide verhalen hoeven mekaar niet uit te sluiten, integendeel: het is niet ondenkbaar dat ze beiden een deel van de waarheid vertellen. Of misschien ook niet. Wat wel zeker is, is dat het Mariakapelletje, nadat de oude boom omgewaaid was, geheel onbeschadigd teruggevonden werd. Uit dank en respect werd het “voorlopig” tegen de zijgevel van de grote kapel gehangen, waar het nog steeds getuigt van vergeten gebeurtenissen uit lang vervlogen dagen.